Jeżeli interesują Cię szczegółowe statystyki tekstu przeanalizowanego przez Jasnopis albo chcesz poznać stopień trudności tego tekstu obliczony za pomocą innych wzorów, to kliknij przycisk Rozwiń listę znajdujący się w sekcji Statystyki. Po jego kliknięciu wyświetlone zostaną informacje liczbowe odnoszące się do różnych językowych cech tekstu. Informacje te mają różny charakter i dlatego zostały podane w postaci kilku bloków.
Wskaźnik mglistości, czyli Fog Index. Indeks opracowany przez Roberta Gunniga wskazujący, ile lat edukacji potrzebujemy (w oryginalnej wersji – amerykańskiej), żeby zrozumieć dany tekst. Indeks mglistości wyliczany jest wg wzoru T=0,4×(Tw+Ts), gdzie Tw to średnia liczba wyrazów w zdaniu, a Ts to procent wyrazów trudnych (czyli dłuższych niż przeciętne w danym języku). W języku polskim przyjmuje się, że wyraz trudny ma cztery sylaby lub więcej (dla tekstów angielskich – trzy sylaby lub więcej).
Jasnopis oblicza trzy warianty indeksu mglistości:
- FOG: Formy hasłowe (FOG-Base): w tym wariancie Jasnopis uznaje za wyrazy trudne te, których formy hasłowe mają cztery sylaby lub więcej (np. jeśli w tekście występuje wyraz „podmiotami”, nie traktujemy go jako trudny, bo jego forma hasłowa ma tylko dwie sylaby: pod-miot).
- FOG: Formy tekstowe: w tym wariancie Jasnopis uznaje za wyrazy trudne te, których formy w tekście mają cztery sylaby lub więcej (w tym wariancie „podmiotami” zostanie potraktowana jako wyraz trudny).
- FOG: Rzadkie hasłowe: w tym wariancie Jasnopis uznaje za wyrazy trudne te, których formy hasłowe mają cztery sylaby lub więcej (jak w pierwszym wariancie), z wyjątkiem wyrazów powszechnie znanych. Wyrazy powszechnie znane to wyrazy należące do 5 tys. wyrazów najczęściej występujących w polskich tekstach lub wyrazy o dużym tzw. prawdopodobieństwie subiektywnym – por. J. Imiołczyk (1987).
Indeks Pisarka, czyli współczynniki trudności tekstu wg liniowego (L w nazwie indeksu) wzoru Walerego Pisarka* oraz współczynniki trudności tekstu wg pierwotnego (nieliniowego: NL) wzoru Walerego Pisarka:
gdzie
Tw to średnia liczba wyrazów w zdaniu, a
Ts to procent wyrazów czterosylabowych lub dłuższych.
Każdy z tych współczynników obliczany jest w trzech wariantach analogicznych do wariantów indeksu mglistości:
- L-Pisarek: Formy hasłowe,
- L-Pisarek: Formy tekstowe,
- L-Pisarek: Rzadkie hasłowe,
- NL-Pisarek: Formy hasłowe,
- NL-Pisarek: Formy tekstowe,
- NL-Pisarek: Rzadkie hasłowe.
Tekst w liczbach podaje podstawowe dane statystyczne analizowanego tekstu:
- Liczba akapitów – może być w pewnym sensie zawyżona, jeżeli tekst zawiera listy (punktowane lub numerowane). Akapitem jest dla Jasnopisu każdy fragment tekstu pomiędzy znakami akapitu/końca linii (w MS Word jest to znak ¶).
- Liczba zdań – jest wyliczana na podstawie znaków interpunkcyjnych oraz znaków końca akapitu. Znaki interpunkcyjne oznaczające koniec zdania to kropka (z wyjątkiem kropki po skrótach lub liczbach), pytajnik oraz wykrzyknik**. Każdy fragment tekstu rozpoczynający się od nowego akapitu lub po znaku interpunkcyjnym oznaczającym koniec zdania i kończący się znakiem końca akapitu jest traktowany jako zdanie.
- Liczba słów – dla Jasnopisu słowem jest każdy ciąg liter lub cyfr nierozdzielony spacją (odstępem) lub znakiem interpunkcyjnym (w tym łącznikiem)**. Na przykład w zdaniu: „To jest 4. wydanie słownika angielsko-polskiego.” Jasnopis wykryje 7 słów, a we frazie „pokój 4-osobowy” – trzy słowa. Symbole lub ciągi symboli typu: +, #, %, (+) nie są traktowane jako słowa.
- Liczba słów trudnych – dla Jasnopisu słowa trudne to takie, których formy hasłowe mają cztery sylaby lub więcej i które nie są powszechnie znane, tzn. nie są to wyrazy należące do 5 tys. wyrazów najczęściej występujących w polskich tekstach ani nie są to wyrazy o dużym tzw. prawdopodobieństwie subiektywnym – por. J. Imiołczyk (1987).
Średnie długości jednostek tekstu – tutaj podajemy informacje o średniej długości słowa (wyrazu tekstowego), średniej długości zdania i średniej długości akapitu:
- Średnia długość słowa – wynik dzielenia liczby wszystkich sylab, z których składa się tekst, przez liczbę wszystkich słów w tekście. Im średnia długość słowa jest większa, tym tekst jest trudniejszy w odbiorze.
- Średnia długość zdania – wynik dzielenia liczby wszystkich słów w tekście przez liczbę zdań.
- Średnia długość akapitu – wynik dzielenia liczby wszystkich słów w tekście przez liczbę akapitów.
Tekst w procentach:
- Procent słów trudnych – iloraz liczby słów uznanych za trudne do całkowitej liczby słów w tekście razy 100%.
- Procent rzeczowników – iloraz liczby wykrytych w tekście form rzeczowników do liczby wszystkich słów razy 100%. Jako rzeczowniki traktowane są też tzw. gerundia, czyli rzeczowniki odczasownikowe typu czytanie, plucie, rzeczownikowe nazwy cech typu niewinność, przezroczystość oraz wyrazy typu chory w wyraźnej funkcji rzeczownikowej (np. „W sali leżało dwóch chorych”).
- Procent rzeczowników trudnych – iloraz wykrytych w tekście wystąpień rzeczowników trudnych do liczby wystąpień wszystkich słów razy 100%.
- Procent czasowników – iloraz liczby wykrytych w tekście form czasowników do liczby wszystkich słów razy 100%. Jako formy czasowników nie są traktowane imiesłowy przymiotnikowe i przysłówkowe.
- Procent czasowników trudnych – obliczany jest analogicznie do procentu rzeczowników trudnych.
- Procent przymiotników – iloraz liczby wykrytych w tekście form przymiotników do liczby wszystkich słów razy 100%.
- Procent przymiotników trudnych – obliczany jest analogicznie do procentu rzeczowników trudnych.
Inne, czyli pozostałe parametry wpływające na trudność tekstu:
- Stosunek rzeczowników do czasowników – iloraz wszystkich znalezionych w tekście rzeczowników do wszystkich znalezionych w tekście czasowników.
- Stosunek przymiotników do czasowników – iloraz wszystkich znalezionych w tekście przymiotników do wszystkich znalezionych w tekście czasowników.
- Stosunek przymiotników do rzeczowników – iloraz wszystkich znalezionych w tekście przymiotników do wszystkich znalezionych w tekście rzeczowników.
- Procent słów z prefiksem „nie” – iloraz liczby słów z prefiksem „nie” do całkowitej liczby słów razy 100%.
- Procent imiesłowów – iloraz liczby imiesłowów do całkowitej liczby słów razy 100%.
- Procent gerundiów – iloraz liczby gerundiów do całkowitej liczby słów razy 100%.
- Procent rzeczowników kończących się na „ość” – iloraz liczby rzeczowników kończących się na „ość” do całkowitej liczby słów razy 100%.
- Procent czasowników w formie bezosobowej – iloraz liczby czasowników w formie bezosobowej do całkowitej liczby słów razy 100%.
- Procent rzeczowników w dopełniaczu – iloraz liczby rzeczowników w dopełniaczu do całkowitej liczby słów razy 100%.
- Średnia długość łańcuchów dopełniaczowych – średnia długość ciągów rzeczowników (wyrażona w słowach), z których każdy kolejny odpowiada na pytanie kogo, czego, np. „w przypadku braku możliwości uruchomienia pojazdu”.
- Procent słów długich – iloraz liczby słów długich (4 lub więcej sylab) do całkowitej liczby słów w tekście razy 100%.
- Procent słów długich (mniej znanych) – iloraz liczby słów długich (4 lub więcej sylab) o niskim prawdopodobieństwie subiektywnym do całkowitej liczby słów w tekście razy 100%.
* Wzór liniowy zrekonstruowany został na podstawie podziałki zawartej w publikacjach W. Pisarka.
** W praktyce do podziału tekstu na zdania i słowa wykorzystywane jest narzędzie informatyczne nazywane tagerem. Reguły jego działania są znacznie bardziej skomplikowane niż te tutaj przedstawione.
